به‌گزارش میراث‌آریا به‌نقل از روابط‌عمومی پژوهشگاه میراث‌فرهنگی و گردشگری، مصیب امیری 7 اسفند 1401 در بیستمین گردهمایی سالانه باستان‌شناسی ایران با اشاره به اینکه این گردهم‌آیی برای نخستین بار توسط شادروان فیروز باقرزاده در سال ۱۳۵۲ پایه‌گذاری شد، گفت: گرچه پیش از آن نیز کنگره یا سمینارهایی درباره باستان‌شناسی و تاریخ هنر ایران برگزار شده بود اما بنیانی که دکتر باقرزاده با تیزهوشی بنا نهاده است صرفا معطوف به ارائه دستاوردهای سالانه «فعالیت‌های میدانی باستان‌شناسی» برای مخاطبان، پژوهشگران، و دوستداران فرهنگ و تمدن ایرانی است.
رئیس پژوهشگاه میراث‌فرهنگی و گردشگری افزود: روشن است که در مقایسه با دیگر کنگره‌ها، سمینارها و گردهمایی‌های باستان‌شناسی که توسط نهادها و دانشگاه‌های سراسر کشور برگزار می‌شود، این گردهمایی به دلیل کیفیتی که دارد منحصر به‌فرد است، بنابراین، مفتخریم که پژوهشگاه میراث‌فرهنگی و گردشگری و پژوهشکده باستان‌شناسی به عنوان متولی برنامه‌ریزی، صادر کننده مجوز فعالیت‌های میدانی و نظارت بر آن فعالیت‌ها، مسئولیت خطیر برگزاری «گردهمایی سالانه باستان‌شناسی ایران» را بر عهده دارد.
امیری خاطرنشان کرد: گرچه به تناسب مدت زمان شروع فعالیت‌های میدانی باستان‌شناسی در ایران که از ابتدای قرن بیستم میلادی است، شمارگان گردهمایی‌های سالانه باستان‌شناسی بسیار اندک است اما با توجه به چارچوب‌هایی که از سال ۱۳۹۱ برای برگزاری جدی و مسئولانه این نوع گردهمایی‌ها تعیین شده است، مصمم هستیم که دیگر هیچ‌گاه در برگزاری گردهمایی سالانه باستان‌شناسی ایران وقفه‌ای ایجاد نشود.
او در تشریح مجموع فعالیت‌های میدانی سال ۱۴۰۰ به بیش از ۱۵۰ برنامه شامل 46 کاوش نجات‌بخشی، آموزشی و پژوهش محور، 7 برنامه گمانه‌زنی‌های لایه‌نگاری، 19 برنامه بررسی‌های باستان‌شناسی،27 برنامه گمانه‌زنی‌های تعیین عرصه و 6 برنامه سامان‌دهی، حفاظت و خواناسازی اشاره کرد و گفت: با توجه به آمار ارائه شده توسط پژوهشکده باستان‌شناسی، طی سال ۱۴۰۰، فعالیت‌های میدانی باستان‌شناسی نظیر آنچه که در یک دهه اخیر معمول بوده، بیشتر به برنامه‌های نجات‌بخشی معطوف شده است.
رئیس پژوهشگاه میراث‌فرهنگی و گردشگری افزود: روشن است که به تناسب فعالیت‌های گسترده عمرانی در کشور، توجه ما به وظایف حاکمیتی مصرح در قانون میراث‌فرهنگی برای حفاظت از اطلاعات باستان‌شناختی در پهنه‌هایی که مورد توجه پروژه‌های عمرانی است متمرکز شود، در این میان، به دلیل شرایط موجود (همه‌گیری کرونا و اعتبارات مالی ناکافی)، آمار برنامه‌های میدانی پرسش محور ما طی سه سال گذشته تنزل یافته است، اما، مفتخریم که طی ماه‌های اخیر توانسته‌ایم، برای از سر گیری برنامه‌های باستان‌شناختی میدانی پرسش محور هدف‌گذاری کنیم.
او ادامه داد: برای مثال در حال حاضر، فصل نخست پروژه «بررسی‌های فراگیر در کرانه‌ها و جزایر خلیج فارس و دریای مکران» که از اهداف اساسی برای شناسایی و خصوصا معرفی دقیق داشته‌های ما در کرانه‌ها و جزایر خلیج فارس و دریای مکران در حال انجام است که امید می‌رود در گردهمایی سالانه آینده، روایتی روشن و دقیق از «چه داریم»، «کجا داریم» و «چگونه داریم» از پهنه بسیار مهم فرهنگی ایران را مشاهده کنیم.
امیری گفت: توجه به ارائه فرصت انجام پروژه‌های میدانی باستان‌شناختی به موسسات، دانشگاه‌ها و پژوهشگران آزاد یکی از اهداف پژوهشگاه طی یک سال گذشته بوده و ایمان داریم که مسئولیت پژوهشگاه مهیا و فراهم کردن زمینه برای مشارکت همگانی در انجام پروژه‌های میدانی است و البته بهره‌گیری از پژوهشگران و متخصصان شاغل در پژوهشگاه و مراکز و ادارات استانی نیز طبق روال معمول مد نظر ما بوده است.
او خاطرنشان کرد: آمار برنامه‌های میدانی انجام شده طی یک سال گذشته نشان می‌دهد که پژوهشگاه مصمم به ایجاد زمینه مناسب برای مشارکت همگانی در پروژه‌های میدانی است و امیدواریم، با عنایت به اختصاص منابع مالی مناسب، بتوانیم به نحوی گسترده‌تر مشارکت همگانی را در برنامه‌های میدانی باستان‌شناختی فراهم کنیم.
رئیس پژوهشگاه میراث‌فرهنگی و گردشگری، با بیان‌اینکه یکی از ماموریت‌های مهم ما، حفاظت از اطلاعات باستان‌شناختی در قالب «نقشه باستان‌شناسی» یا بهتر است گفته شود «سامانه اطلاعات باستان‌شناختی ایران» است، گفت: در واقع امر، دایره نقشه باستان‌شناسی، طی سال گذشته در مدیریت و سازمان‌دهی پروژه‌های بررسی باستان‌شناختی، سنجش طرح‌های عمرانی و اجرای برنامه‌های معرفی و آموزش همچون گذشته بوده است.
امیری تصریح کرد: در بازه زمانی مد نظر گردهمایی بیستم که همانا تمامی فعالیت‌های انجام شده در سال ۱۴۰۰ است، تعداد 3هزار و 376 اثر مکان‌یابی و در سامانه اطلاعات باستان‌شناسی ایران ثبت شده، بنابراین، با توجه به این افزایش، مجموع آثار جانمایی شده در سامانه اطلاعات باستان‌شناسی ایران به عدد ۱۲۰ هزار اثر رسیده است.
او با بیان اینکه در اینجا باید تاکید شود که هدف‌گذاری ما برای سامانه باستان‌شناسی ایران برای اصلاح کاستی‌های پیشین و نیز بهینه‌کردن فرایند مدیریت اطلاعات باستان‌شناختی انجام شده است که امیدواریم در سال آینده شاهد نتایج مطلوب آن باشیم، اظهار کرد: همکاری‌های بین‌المللی پژوهشگاه با موسسات و دانشگاه‌های خارجی به نسبت سال‌های پیش کم رنگ‌تر شده است و برطرف کردن این مسئله و احیای همکاری‌های پژوهشی در درجه نخست به چارچوب‌ها و سیاست‌های کلان ملی و بعد به تفاهم‌نامه‌ها و تعهدات فی‌مابین وابسته است.
امیری گفت: به عنوان نهاد متولی در سازمان‌دهی و نظارت بر فعالیت‌های باستان‌شناسی میدانی، همواره بر تعامل متوازن بین پژوهشگران خارجی و داخلی تاکید داریم و امیدواریم تا با فراهم شدن شرایط، همکاری‌های بین‌المللی را با توانی افزون‌تر در مقیاس منطقه‌ای و جهانی از سر گیریم.
به گفته او، یکی از دستاوردهای مهم پژوهشگاه میراث‌فرهنگی و گردشگری اجرای پروژه بلند مدت در محوطه 6 هزار ساله تل‌چگاسفلا بوده است که همگان از کشفیات شگفت‌انگیز آن مطلع هستیم، این دستاوردها نمونه روشنی است از اهمیت کرانه‌ها و پسکرانه‌های خلیج فارس در ادوار پیش از تاریخی ایران بنابراین، در حال حاضر مطمئنیم که سابقه تمدنی کرانه‌ها و پسکرانه‌های خلیج‌فارس در مقیاسی همسان با دیگر مناطق فرهنگی شناخته شده ایران همچون دشت مرکزی خوزستان است، علاوه برآن برای اولین‌بار است که دستاوردهای پژوهشی ما در یک گورستان 6 هزار ساله که خوشبختانه به فاصله اندکی از کرانه‌های خلیج‌فارس قرار دارد، زمینه گسترده‌ای برای جذب گردشگر ایجاد کرده است.
رئیس پژوهشگاه میراث‌فرهنگی و گردشگری افزود: به همین بهانه، طبق هدف‌گذاری انجام شده در صدد هستیم تا توان خود را بیش از گذشته به این پهنه ارزشمند میراثی ایران که به تناسب وجود زمینه‌های ارتباطی با کشورهای منطقه و جهان شرایط ویژه‌ای برای جذب گردشگر دارد معطوف کنیم که این امر در درجه نخست می‌تواند بسیاری از سوء تفاهم‌های پیش آمده در خصوص بکارگیری نام‌های جعلی برای «خلیج فارس» را برطرف سازد.
به علاوه، چون خلیج‌فارس دارای عقبه میراثی وسیعی شامل تخت‌جمشید، بیشابور، فیروزآباد، دارابگرد، سیراف و ده‌ها نمونه دیگر است که تقریبا همگی در زمره میراث ثبت شده در فهرست میراث جهانی یونسکو هستند، بسیار امیدواریم تا در کنار پژوهش، حفاظت و معرفی، از این ثروت‌های کم‌نظیر که همگی در ارتباط با خلیج‌فارس هستند برای رشد و ارتقای صنعت گردشگری و ایجاد توسعه پایدار در مناطق جنوبی ایران بهره‌مند شویم.
او در پایان تصریح کرد: بنابراین، بنا به تجربه به‌دست آمده از فعالیت‌های میدانی در سال ۱۴۰۰، امیدواریم تا فعالیت‌های میدانی پرسش محور ما جلوه‌ای روشن‌تر به خود گرفته تا بتوانیم زوایای ناشناخته میراث ارزشمند ایران را شناسایی، حفاظت و معرفی کنیم، برپایه تجربیات به دست آمده، فعالیت‌های میدانی ما در پاسخ به فعالیت‌های عمرانی کشور موثر‌تر از گذشته انجام شود، مشارکت همگانی در انجام پژوهش‌های میدانی جلوه‌ای منسجم‌تر به خود گرفته تا تمامی پژوهشگران شایسته ایران بتوانند در شناسایی، حفاظت و معرفی میراث ارزشمند باستان‌شناختی ایران شریک باشند، توجه به تکمیل سامانه اطلاعات باستان‌شناختی ایران در اولویت قرار گرفته و بیش از گذشته این سامانه بتواند بین بخش‌های مختلف اعم از حفاظتی، معرفی و آموزشی هماهنگی برقرار کند و توجه ویژه به پژوهش‌های باستان‌شناسی در کرانه‌ها و پسکرانه‌های خلیج‌فارس انجام شود، تا ارزش‌های میراثی این پهنه ارزشمند ایران بیش از گذشته شناسایی، حفاظت و معرفی شود.
انتهای پیام/
انتهای پیام/
